Xuất khẩu nông sản sang Vân Nam: Cần xây dựng hạ tầng, mở thêm nhiều cửa khẩu

Ngày 1/6/2023, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đã dẫn đầu đoàn công tác của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam sang tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) làm việc với Hải quan Côn Minh.

Trước đó, ngày 31/5 tại Vân Nam đã diễn ra Diễn đàn kết nối giao thương nông lâm thủy sản Việt Nam - Trung Quốc (Vân Nam) tổ chức tại thành phố Côn Minh, có 80 doanh nghiệp của Vân Nam và Việt Nam tham dự.

GIAO THƯƠNG NÔNG SẢN CHƯA XỨNG VỚI TIỀM NĂNG

Tiếp đoàn công tác đến từ Việt Nam, ông Cận Diên Dũng - Cục trưởng Hải quan Côn Minh thuộc Tổng cục Hải quan Trung Quốc bày tỏ: “Chúng tôi hy vọng các cơ quan liên quan hai bên gặp nhau định kỳ ít nhất một lần mỗi năm. Hải quan Côn Minh cho rằng hai bên cần phát huy ưu thế địa lý, tăng cường giao lưu, học hỏi lẫn nhau. Phát huy tinh thần làm việc cùng thắng, cùng có lợi. Mở rộng lĩnh vực, tầng bậc hợp tác”.

Khẳng định Hải quan Trung Quốc cùng các cơ quan liên quan đang tích cực tìm cách tạo thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp hai nước trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, ông Cận Diên Dũng đề xuất với Thứ trưởng Trần Thanh Nam và các cơ quan liên quan của Việt Nam sớm tăng số lượng doanh nghiệp AEO (mô hình doanh nghiệp ưu tiên).

Cùng với đó, nên thực hiện cơ chế hợp tác xuất nhập khẩu một cửa, theo mô hình tiên tiến đã được nhiều nước, nhiều tổ chức tài chính trên thế giới công nhận.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhất trí cao với các đề xuất phía Hải quan Côn Minh nêu ra, đồng thời khẳng định Việt Nam coi đây là đối tác quan trọng, có nhiều lợi thế nông nghiệp ôn đới, trong khi Việt Nam có ưu thế về nông nghiệp nhiệt đới và các sản phẩm từ biển. Vân Nam cùng các tỉnh biên giới Việt Nam có truyền thống quan hệ hợp tác tốt đẹp, doanh nghiệp hai bên cũng làm ăn với nhau nhiều năm. 

Tiềm năng hai bên còn nhiều, còn rất lớn. Tuy nhiên, việc giao lưu xuất nhập khẩu còn chưa đáp ứng. Hàng hóa Việt Nam qua Vân Nam còn rất khiêm tốn so với xuất khẩu nông sản qua Quảng Tây.

Xuất khẩu nông sản qua Vân Nam chủ yếu mới đi qua các cửa khẩu của tỉnh Lào Cai, trong khi các tỉnh Hà Giang và Điện Biên cũng có biên giới với Vân Nam, nhưng các cửa khẩu thông quan hàng hóa rất ít.

THỰC HIỆN CƠ CHẾ TRAO ĐỔI MẪU CHỨNG NHẬN KIỂM DỊCH

Thứ trưởng Nam đề nghị Hải quan Vân Nam mở thêm danh mục về thủy sản, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nâng cao số lượng, sản lượng sang tỉnh Vân Nam. Đồng thời phía Vân Nam sớm có trả lời về việc xuất khẩu thủy hải sản sống sang tỉnh này. 

Phó Cục trưởng Hải quan Côn Minh, ông Hùng Tiên Quân, cho biết từ ngày 1/6/2023, Hải quan Côn Minh và phía Việt Nam bắt đầu thực hiện cơ chế trao đổi mẫu chứng nhận kiểm dịch, công nhận lẫn nhau. Trước mắt, sản phẩm chỉ giới hạn ở sầu riêng.

"Sắp tới, Hải quan Côn Minh sẽ áp dụng các biện pháp giảm thời gian thông quan như khai báo sức khỏe, hàng hóa đầu cuối, thanh toán qua QR Code... Mọi việc sẽ được thực hiện từ xa, tiện lợi".

Ông Hùng Tiên Quân, Phó Cục trưởng Hải quan Côn Minh.

Tại buổi làm việc, ông Huỳnh Tấn Đạt, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật đề xuất: Trước mắt, Cục Bảo vệ thực vật phối hợp với Hải quan Trung Quốc triển khai Hệ thống ECET để trao đổi các Giấy Chứng nhận Kiểm dịch thực vật điện tử rút ngắn các thủ tục thông quan.

Sắp tới, hai bên cần phối hợp xây dựng các danh mục hàng hóa ưu tiên kiểm dịch thực vật. Tổ chức các hội nghị trao đổi chuyên môn, nghiệp vụ và xây dựng quy trình kiểm dịch thực vật theo định hướng “Hải quan 1 cửa khẩu” hay “1 cửa khẩu 1 điểm dừng”.

“Cục Bảo vệ thực vật Việt Nam cũng sẽ cử đầu mối trao đổi thông tin, truy xuất nguồn gốc để xử lý nghiêm các trường hợp không tuân thủ quy định về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm của 2 nước”, ông Huỳnh Tấn Đạt khẳng định.

Bà Phạm Lan Trang, đại diện Tổng cục Hải quan Việt Nam cho rằng 2 bên có thể phối hợp, trao đổi thông tin để chống buôn lậu, xây dựng môi trường kinh doanh an toàn.

“Hai bên có thể thống nhất thêm giờ làm việc, giờ nghỉ để thông quan hàng hóa nông sản được nhanh hơn. Ngoài ra, cũng có thể nghiên cứu, thực hiện cơ chế “2 hải quan 1 điểm dừng” bằng cách đồng bộ về chính sách và cơ sở hạ tầng”, bà Trang đề xuất.

CẦN MỞ THÊM CÁC CỬA KHẨU

Trao đổi với Cục Hải quan Côn Minh, Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho hay Việt Nam đã khởi công xây dựng cao tốc nối tỉnh biên giới giáp Vân Nam là Hà Giang đến các địa phương, dự kiến đây sẽ là huyết mạch vận chuyển hàng hóa, phát triển du lịch.

Sắp tới, Việt Nam còn khởi công cao tốc từ Hòa Bình lên Điện Biên, có biên giới với Vân Nam. Hai tuyến cao tốc này sẽ tăng lưu lượng hàng nông sản lên biên giới, để xuất khẩu sang Vân Nam qua các tỉnh Hà Giang và Điện Biên…

“Chúng ta cần mở thêm nhiều cửa khẩu tại Hà Giang và Điện Biên, cùng với việc xây dựng hạ tầng kết nối để thúc đẩy giao thương hàng hóa. Doanh nghiệp hai nước cần tham gia xây dựng, vận hành chuỗi kho lạnh kết nối hai bên. Đây là một phần trong nhiệm vụ mà Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính giao cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tham gia xây dựng, quản lý chuỗi logicstic kết nối trong cả nước đến các tỉnh biên giới”, Thứ trưởng Trần Thanh Nam nói.

Thứ trưởng Nam đề nghị Hải quan Côn Minh sớm gửi đề án về cửa khẩu thông minh, hải quan thông minh, kết nối thông minh, xuất nhập khẩu một cửa, tới các cơ quan quản lý Việt Nam để nghiên cứu thực hiện. Đây là vấn đề mà Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ phối hợp Bộ Công Thương, Bộ Ngoại giao, Tổng cục Hải quan cùng tham gia thực hiện.

Đại diện Bộ Công Thương, ông Vũ Như Thái đề xuất phía Vân Nam phối hợp với các địa phương Việt Nam tăng cường nâng cấp, cải thiện hạ tầng giao thông, hạ tầng thương mại ở các khu vực cửa khẩu.

Bên cạnh đó là khôi phục thông quan ở các cửa khẩu, lối mở ở biên giới, tạo điều kiện thuận lợi cho thông thương hàng hóa, đặc biệt là hàng nông sản và thủy sản.

Một đề xuất nữa được ông Thái đưa ra là xem xét cắt giảm thủ tục cho doanh nghiệp, ví dụ như bỏ xét nghiệm PCR Covid-19 với các lái xe hay cấp visa 1 năm cho lái xe ở cặp cửa khẩu và thường xuyên thay đổi thông tin về các thay đổi trong chính sách, các vướng mắc phát sinh để kịp thời tháo gỡ.

Đáp lại đề xuất trên, ông Cận Diên Dũng cho biết “hoàn toàn nhất trí” và sẽ rà soát, tháo gỡ. Hải quan Vân Nam cho biết tại tỉnh đang xây dựng cầu nối giữa Bách Sắc và Hà Khẩu, hai địa phương có cửa khẩu với Việt Nam. Việc này sẽ giảm mạnh ùn tắc cửa khẩu.

“Chúng tôi cũng rất hy vọng Vân Nam và các địa phương của Việt Nam sẽ đẩy mạnh xây dựng cơ sở hạ tầng, áp dụng thiết bị hiện đại, phục vụ thông quan, xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh”.