Ngành Tuyên giáo và Dân vận thực hiện bước chuyển mình chiến lược, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong kỷ nguyên phát triển giàu mạnh và thịnh vượng của dân tộc

Tổng Bí thư Tô Lâm thăm Phòng truyền thống của Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương _Ảnh: TTXVN

I- Sứ mệnh lịch sử và yêu cầu đổi mới của công tác tuyên giáo và dân vận trong kỷ nguyên mới

Kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc được kiến tạo trong điều kiện thời cơ thuận lợi và thách thức lớn đan xen. Thời cơ đến từ những thành tựu rất to lớn, có ý nghĩa lịch sử sau 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới. Dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng và sức mạnh, sức sáng tạo vĩ đại của Nhân dân, sự ủng hộ hiệu quả của bạn bè quốc tế, cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế của đất nước đã được nâng lên một tầm cao mới. Thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, với những đột phá chưa từng có về khoa học - công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), đang làm thay đổi sâu sắc mọi lĩnh vực; hòa bình, hợp tác, phát triển của nhân loại dù còn nhiều khó khăn, thách thức, nhưng vẫn là xu thế chủ đạo. Thách thức và khó khăn đến từ diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường theo hướng đa cực, đa trung tâm, phân mảnh và phân tuyến mạnh của tình hình thế giới, khu vực; từ tranh chấp chủ quyền, lãnh thổ, biển, đảo; từ diễn biến phức tạp trên Biển Đông, tiềm ẩn nguy cơ va chạm và xung đột; từ sự tác động gia tăng của yếu tố an ninh truyền thống, phi truyền thống; từ nguy cơ tiềm ẩn, hạn chế, bất cập, “điểm nghẽn”, “nút thắt” cùng những biểu hiện suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và Nhân dân... chưa được khắc phục triệt để trong quá trình phát triển đất nước. 

Sự nghiệp xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc đang đứng trước nhiều cơ hội, vận hội lịch sử. Việc triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng với các quyết sách chiến lược mang tính cách mạng, mở ra một chặng đường cải cách toàn diện, sâu rộng, đồng bộ, một không gian phát triển mới cho đất nước. Đây chính là điều kiện tiên quyết để Việt Nam tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, vững vàng tiến bước trên con đường phát triển nhanh và bền vững. Với thời cơ và vận hội mới, chúng ta quyết tâm hoàn thành mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Kỷ nguyên mới được dự báo sẽ phải đối mặt với sự gia tăng biến động tư tưởng, văn hóa - xã hội đa chiều, phức tạp. Tuyên giáo và dân vận phải là một trong những lĩnh vực tiên phong định hướng tư tưởng, dẫn dắt nhận thức, truyền tải khát vọng phát triển của dân tộc, tuyên truyền trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân để nắm vững, hiểu đúng, tạo đồng thuận cao, thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương của Đảng; góp phần tích cực xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng; thắt chặt quan hệ mật thiết giữa Đảng với Nhân dân, tăng cường niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, với chế độ; khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, đoàn kết, tự cường, nghĩa tình, trung thực, trách nhiệm, kỷ cương, sáng tạo của con người Việt Nam; kết nối, phát huy hiệu quả sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; góp phần khơi thông, phát huy tối đa nguồn lực, động lực để phát triển đất nước. Tuyên giáo và dân vận không chỉ “đi trước - mở đường, đi cùng - thực hiện”, mà còn phải trở thành lực lượng xung kích, sáng tạo trong định hình và lan tỏa hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa Việt Nam, hệ giá trị gia đình Việt Nam, chuẩn mực con người Việt Nam. Đây chính là sứ mệnh cốt lõi, lâu dài và mang tính chiến lược của công tác tuyên giáo - dân vận, góp phần làm cho Đảng ta ngày càng gần dân, sát dân, vì dân, xứng đáng với vai trò là người lãnh đạo, người đầy tớ trung thành của Nhân dân.

Để thực hiện sứ mệnh cao cả này, đòi hỏi toàn ngành Tuyên giáo và Dân vận thực hiện “bước chuyển mình chiến lược”, từ truyền thống sang hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới; kết hợp chặt chẽ giữa tuyên truyền và vận động, giữa tư tưởng và hành động với tinh thần: không thể đi theo lối mòn cũ. Chúng ta phải dám nghĩ lớn, hành động lớn, thực hiện những cải cách lớn với quyết tâm chính trị cao nhất và nỗ lực bền bỉ nhất⁽¹⁾.

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương thăm hỏi, động viên cán bộ lão thành cách mạng _Ảnh: TTXVN

II- Bước chuyển mình chiến lược có ý nghĩa mở đường của ngành Tuyên giáo và Dân vận trong kỷ nguyên phát triển bứt phá của đất nước, dân tộc

Để có thể hoàn thành trách nhiệm lịch sử trước Đảng, trước dân tộc, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ nặng nề trong kỷ nguyên mới, ngành Tuyên giáo và Dân vận quyết tâm chuyển mình mạnh mẽ, đổi mới về nội dung, phương thức công tác, thích ứng nhanh với kỷ nguyên số, tạo bước chuyển mình chiến lược, nâng cao tầm vóc, chất lượng, hiệu quả hoạt động.

1- Chuyển mình về nhận thức - bước chuyển chiến lược có ý nghĩa mở đường của toàn ngành Tuyên giáo và Dân vận

Nhân loại đang chứng kiến những biến động chưa từng có trong lịch sử. Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với đột phá vượt bậc về công nghệ số (digital technology), trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (big data), internet vạn vật (IoT)... không chỉ làm thay đổi mô hình phát triển truyền thống, mà còn định hình lại phương thức tư duy, sản xuất, sinh hoạt và cách con người tương tác với thế giới, làm xuất hiện những lý thuyết, học thuyết hiện đại... Sự bùng nổ của thông tin, tri thức, kết hợp với chuyển dịch địa - chính trị, biến động xã hội và sự phức tạp, khó lường của các mối đe dọa an ninh truyền thống và phi truyền thống đang đặt ra yêu cầu rất cao về năng lực dẫn dắt tư tưởng, truyền cảm hứng, khơi dậy niềm tin và định hướng hành động cho toàn xã hội.

Trong bối cảnh đó, ngành Tuyên giáo và Dân vận cần thực sự chuyển mình về nhận thức. Nâng tầm nhận thức chính là chìa khóa để mở ra đột phá mới, cách làm mới; vượt lên cách suy nghĩ cũ, cách làm cũ, thói quen, tập tục cũ. Một mặt, phải kiên định vững vàng, vận dụng, phát triển sáng tạo nền tảng tư tưởng của Đảng, những giá trị tinh hoa, bền vững của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lý luận về đường lối đổi mới của Đảng, lấy đó làm kim chỉ nam cho mọi hoạt động; mặt khác, phải hết sức cầu thị, cởi mở, chủ động tiếp cận tiếp thu trên tinh thần khoa học những giá trị mới, tiến bộ của nhân loại để tư duy không bị cũ kỹ, lỗi thời, luôn tươi mới, cập nhật, mang hơi thở của thời đại, tiến kịp, tiến cùng thời đại⁽²⁾, khắc phục biểu hiện của tư duy cũ, cứng nhắc, giáo điều hoặc cực đoan, duy ý chí, làm phong phú và tăng tính thuyết phục của công tác tuyên giáo và dân vận theo định hướng: giải quyết vấn đề thực tiễn, truyền cảm hứng và lan tỏa khát vọng vươn lên.

Ngành Tuyên giáo và Dân vận phải xác định sứ mệnh dẫn dắt tư tưởng và hành động, tập trung tuyên truyền, vận động cán bộ, đảng viên, Nhân dân đổi mới tư duy, vươn tầm tư tưởng, nâng cao nhận thức, quán triệt và quyết tâm thực hiện những tư tưởng chỉ đạo có ý nghĩa đột phá của Đảng trong kỷ nguyên mới. Đó cũng là điều kiện tiên quyết để thống nhất ý chí và hành động, để đưa chủ trương, chính sách lớn của Đảng vào cuộc sống một cách hiệu quả và bền vững. Muốn vậy, trước hết chính những người làm công tác tuyên giáo và dân vận phải đi đầu trong đổi mới nội dung, phương thức công tác, chuyển mình về nhận thức, phải thực sự vượt lên chính mình, vượt qua thói quen trì trệ, tư duy ngại đổi mới, ngại va chạm, dám dấn thân, dám chịu trách nhiệm, dám nghĩ lớn và hành động vì lợi ích chung.

2- Chuyển mình sáng tạo về nội dung, phương thức hoạt động

Đảng ta đã xác định vai trò quan trọng, có ý nghĩa chiến lược trong giai đoạn mới của công tác tuyên giáo và dân vận, coi đây là một lĩnh vực quan trọng, là mặt trận hàng đầu. Phạm vi của ngành Tuyên giáo và Dân vận bao quát phổ rộng trên nhiều lĩnh vực, mỗi lĩnh vực lại bao hàm nhiều mảng công việc, do vậy nội dung hoạt động của ngành rất lớn, rất phong phú, đa dạng. Cần có bước chuyển căn bản, khoa học và sáng tạo về nội dung và phương thức hoạt động. Bảo đảm sự kết hợp hài hòa, biện chứng giữa công tác tuyên giáo và dân vận trong mô hình tổ chức mới.

Lựa chọn đúng nội dung then chốt, trọng tâm, trọng điểm phù hợp với yêu cầu, điều kiện cụ thể của từng giai đoạn, thời đoạn, thời điểm, tránh dàn trải, hình thức. Căn cứ để lựa chọn nội dung hoạt động của ngành trước hết là những vấn đề cốt lõi, quan trọng nhất trong đường lối, chủ trương kiến tạo kỷ nguyên mới của Đảng; những vấn đề thực tiễn cấp thiết liên quan đến sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước, bảo vệ Tổ quốc, xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong bối cảnh mới; những vấn đề phức tạp, nhạy cảm, góp phần giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Chủ động trong công tác đấu tranh, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái, thù địch. Phát huy vai trò giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội; sự tham gia của nhân dân; đề cao thực hành dân chủ gắn với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, nhất là “lãng phí thời gian, niềm tin và trách nhiệm”. Bên cạnh đó, cần xác lập vị thế trung tâm của văn hóa, khoa học - giáo dục trong chiến lược phát triển đất nước nhằm khơi thông nguồn lực, phát triển toàn diện con người Việt Nam trong kỷ nguyên mới. Văn hóa, văn nghệ, khoa học, giáo dục không chỉ là các lĩnh vực mũi nhọn, mà phải trở thành nền tảng, sức mạnh nội sinh cho phát triển bền vững. Lựa chọn đúng nội dung hoạt động; cụ thể hóa nội dung đó trong chương trình, kế hoạch từng năm, từng quý, từng tháng là cơ sở có ý nghĩa thiết thực nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của ngành.

Cần chuyển mạnh từ phương thức truyền thống sang ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, kết hợp với tương tác, đối thoại trên cơ sở đa dạng, đa kênh, sử dụng công nghệ và truyền thông đa phương tiện, lấy tương tác, đối thoại, nhất là giữa cán bộ lãnh đạo chủ chốt, người đứng đầu các cấp với cán bộ, đảng viên, Nhân dân, làm phương thức chủ yếu để nâng cao hiệu quả thực chất của tuyên truyền, vận động. Cần kết hợp hài hòa giữa tuyên truyền, phổ biến rộng rãi trong toàn xã hội và tuyên truyền chuyên sâu phù hợp từng nhóm đối tượng, nhất là với giới trẻ, người lao động, người ở vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn. Chú trọng lựa chọn nội dung, phương thức tuyên truyền, vận động thích hợp với từng loại đối tượng tùy theo tuổi tác, giới tính, đặc điểm nghề nghiệp, địa bàn, môi trường hoạt động..., đưa tuyên truyền, vận động vào chiều sâu, tạo hiệu ứng lan tỏa sâu rộng, bền vững để Nhân dân “hiểu đúng, nắm rõ và đồng thuận cao” như tinh thần định hướng của Đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương ngày 12-6-2025.

Thực tiễn cũng đòi hỏi ngành Tuyên giáo và Dân vận đổi mới phương thức xây dựng, chỉ đạo triển khai chương trình, kế hoạch công tác theo tinh thần rõ về tầm nhìn, tư tưởng chỉ đạo; cụ thể, thiết thực về công việc cần làm, tránh chung chung, nặng về khẩu hiệu, hô hào, cổ động; chú trọng truyền thông chính sách và định hướng bền vững, thực chất, không chạy theo phong trào, hình thức, ngắn hạn.

Củng cố, tăng cường ngày càng vững chắc “thế trận” của công tác tuyên giáo và dân vận; quan hệ phối hợp chặt chẽ, thường xuyên, đồng bộ và hiệu quả giữa Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương với ban, bộ, ngành liên quan; với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội; với ban tuyên giáo và dân vận tỉnh ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Trung ương theo tinh thần hướng mạnh về cơ sở; với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài cùng các tổ chức tuyên truyền, vận động của các đảng cộng sản, đảng cầm quyền ở khu vực, trên thế giới. Nhận thức đúng vị thế, chức năng, nhiệm vụ và tối ưu hóa tổ chức bộ máy mới; phát huy vai trò đầu mối, mở rộng các quan hệ liên kết nội ngành, liên ngành là một bước chuyển chiến lược, có ý nghĩa nền tảng của ngành Tuyên giáo và Dân vận trong kỷ nguyên mới.

Đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động là bước chuyển chiến lược trọng yếu của toàn ngành. Bên cạnh đó, khát vọng phát triển của dân tộc cũng là nguồn lực nội sinh to lớn, là điểm tựa vững chắc mà ngành Tuyên giáo và Dân vận có thể khơi dậy, dẫn dắt và chuyển hóa thành hành động cách mạng, biến thành động lực, sức mạnh to lớn. Nếu biết nắm bắt cơ hội, đổi mới mạnh mẽ tư duy và phương thức hoạt động, ngành Tuyên giáo và Dân vận sẽ tiếp tục khẳng định được sứ mệnh, gánh vác được trọng trách trong kỷ nguyên mới, góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội, góp phần xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ.

Cán bộ công an xã tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục hành chính trên môi trường điện tử _Ảnh: TTXVN

3- Kết hợp truyền thống với hiện đại, thích ứng nhanh với kỷ nguyên số

Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc đang và sẽ diễn ra đồng thời với kỷ nguyên số. Công tác tuyên giáo và dân vận đứng trước nhiều cơ hội và thách thức mới, trong đó “công tác tư tưởng trên không gian mạng trở thành một mặt trận chính”⁽³⁾. Sự hình thành không gian thực ảo, sự phát triển nền tảng số, nền tảng mạng xã hội, hệ thống truyền thông đa phương tiện, truyền thông đa nền tảng và những thành tựu công nghệ số, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, internet vạn vật... đang thu hút ngày càng đông đảo sự quan tâm, sử dụng của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân. Thực tế đó, một mặt, mở rộng không gian hoạt động của ngành Tuyên giáo và Dân vận, tạo ra phương thức, phương tiện tuyên truyền, vận động phong phú, đa dạng, sinh động; mặt khác, làm phát sinh khó khăn, thách thức mới, nhất là vấn đề an ninh mạng, tình trạng khủng hoảng thông tin, truyền thông, sự xâm nhập khó kiểm soát của sản phẩm phi văn hóa, phản văn hóa ngoại lai; sự tăng cường chống phá của các thế lực phản động, thù địch, cơ hội chính trị thông qua việc sử dụng công nghệ...

Trong bối cảnh đó, ngành Tuyên giáo và Dân vận vừa phải tiếp tục phát huy hiệu quả không gian hoạt động, phương thức, phương tiện, hình thức tuyên truyền, vận động truyền thống (hội nghị trực tiếp - trực tuyến; hội thảo, tọa đàm; tiếp xúc, đối thoại; tuyên truyền miệng, tuyên truyền, vận động qua truyền thông, báo chí; điều tra dư luận xã hội...), vừa phải khẩn trương đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng nền tảng truyền thông số. Cần phát triển mạnh mẽ hơn các kênh truyền thông chính thống trên nền tảng mạng xã hội; tăng cường nội dung, hình thức tuyên truyền, vận động sinh động, hấp dẫn trên không gian mạng; ứng dụng thành tựu công nghệ số trong quy trình, khâu tuyên truyền, vận động, nhất là trong truyền thông đường lối, chính sách, nắm bắt, dự báo, định hướng dư luận xã hội, xử lý khủng hoảng thông tin, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các luận điệu sai trái, thù địch. Mở rộng không gian hoạt động, hướng mạnh vào không gian mạng; kết hợp hiệu quả truyền thống với hiện đại, đi nhanh vào hiện đại là bước chuyển chiến lược có ý nghĩa đột phá của ngành Tuyên giáo và Dân vận trong kỷ nguyên mới.

Với 95 năm xây dựng và phát triển, ngành Tuyên giáo và Dân vận đã có đội ngũ hùng hậu, tiên phong trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, khoa giáo, dân vận của Đảng; có nhiều đóng góp to lớn vào sự nghiệp giải phóng, bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước. Kỷ nguyên mới vừa tạo môi trường, điều kiện thuận lợi để đội ngũ cán bộ tuyên giáo và dân vận tiếp tục phát huy phẩm chất, năng lực và bài học kinh nghiệm quý báu đã tích lũy được, vừa đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ mới ngày càng cao, càng phức tạp, nặng nề đòi hỏi người làm công tác tuyên giáo và dân vận không ngừng nỗ lực phấn đấu, vươn lên, hoàn thành trọng trách, xứng đáng là “những chiến sĩ trung kiên trên mặt trận tư tưởng, vận động Nhân dân”. Dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, của tập thể Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, trực tiếp là Đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm; với truyền thống vẻ vang và quyết tâm, nỗ lực phấn đấu của đội ngũ cán bộ, ngành Tuyên giáo và Dân vận nhất định thực hiện thành công bước chuyển mình chiến lược, đóng góp xứng đáng vào công cuộc kiến tạo kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc./. 

NGUYỄN TRỌNG NGHĨA

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng,

Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương

----------

(1) Xem: GS. TS. Tô Lâm: “Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân chủ động, sáng tạo, đoàn kết thi đua yêu nước, quyết tâm triển khai thực hiện thắng lợi các Nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị, tạo động lực mạnh mẽ đưa đất nước ta tiến lên trong kỷ nguyên mới”, Tạp chí Cộng sản, số 1063, tháng 6-2025, tr. 4
(2) Ban Tuyên giáo Trung ương (tuyển chọn): Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam - dư luận trong nước và quốc tế về bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr. 28
(3) Phát biểu của Đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban Tuyên giáo và Dân vân Trung ương ngày 12-6-2025.