Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trong giai đoạn mới

 Thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 16/6/2022, Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới; Kế hoạch số 10-KH/TW ngày 23/8/2022 của Bộ Chính trị và Chương trình phối hợp số 178/CTPH-BTGTW-LMHTXVN, chiều ngày 08/11/2022, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội đồng Lý luận Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông và Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức Hội nghị Tuyên truyền về phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trong giai đoạn mới.

Tham dự và chủ trì Hội nghị có đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội nhà báo Việt Nam; đồng chí Lê Hải Bình, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương; đồng chí Bùi Trường Giang, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội đồng Lý luận Trung ương; đồng chí Nguyễn Ngọc Bảo, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam; đồng chí Nguyễn Khắc Lịch, Cục trưởng Cục chuyển đối số Quốc gia, Bộ Thông tin và Truyền thông.

Dự Hội nghị có hơn 200 đại biểu đại diện lãnh đạo một số ban, bộ, ngành; Lãnh đạo các cơ quan báo chí và một số hợp tác xã tiêu biểu trên cả nước.
Theo Nghị quyết 20-NQ/TW, kinh tế tập thể là thành phần kinh tế quan trọng, phải được củng cố và phát triển cùng kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Phát triển kinh tế tập thể là xu thế tất yếu trong bối cảnh hội nhập quốc tế, phù hợp với kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Kinh tế tập thể với nhiều hình thức tổ chức kinh tế hợp tác đa dạng, phát triển từ thấp đến cao ( tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã...) trong đó hợp tác xã là nòng cốt.

Tại hội nghị, đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam đã chỉ rõ: Nhiệm vụ chủ yếu đầu tiên mà báo chí góp phần thực hiện hiệu quả là tuyên truyền sâu rộng chủ trương, chính sách về phát triển kinh tế tập thể trong các cơ quan quản lý, đồng thời thay đổi, nâng cao nhận thức của nhân dân, tạo sự thống nhất về quan điểm và hành động trong toàn Đảng, toàn dân về bản chất, vai trò quan trọng của kinh tế tập thể, hợp tác xã trong xây dựng và phát triển đất nước.

Đặc biệt, Báo chí đã trở thành một trong những kênh thông tin hữu hiệu nhất hiện nay trong việc xây dựng thương hiệu sản phẩm, là cầu nối giữa hợp tác xã, doanh nghiệp và người tiêu dùng, giúp người dân-hợp tác xã-doanh nghiệp tìm đến với nhau, qua đó triển khai hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả thông qua việc giới thiệu, kết nối tiêu thụ sản phẩm từ đầu vào đến đầu ra.

Trong bối cảnh đất nước đang hội nhập quốc tế rộng rãi, tham gia sâu vào các diễn đàn kinh tế đa phương, các hiệp định thương mại toàn cầu, báo chí có vai trò nổi bật trong việc cung cấp thông tin thị trường thế giới, làm rõ các vấn đề luật pháp quốc tế, phân tích ưu nhược điểm của các hiệp định thương mại, kết nối cung cầu, thúc đẩy xuất khẩu, giúp hàng hóa của hợp tác xã làm ra tiếp cận được các thị trường lớn. Nhờ thông tin báo chí, nhiều hợp tác xã đã bước đầu tận dụng được cơ hội từ EVFTA và các FTA khác mang lại, mở ra con đường đưa sản phẩm Việt Nam đến EU và nhiều thị trường quan trọng của thế giới.

Phát biểu tại hội nghị, đồng chí Lê Hải Bình, Uỷ viên Dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương cho biết, tại Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đưa ra những quan điểm lý luận đầu tiên về HTX. Bác Hồ đã luôn dành thời gian quan tâm tới người nông dân, khu vực nông thôn. HTX được Bác đề cập 505 lần trong các thư, văn kiện, bài báo. Dựa trên lý luận của Bác, Đảng và Nhà nước đã xây dựng chính sách, thể chế cho khu vực kinh tế tập thể, HTX.

Việt Nam lần đầu tiên thông qua Luật HTX năm 1996. Tiếp đó, từ những thực tế triển khai đã ban hành Luật HTX 2003, Luật HTX 2012 sửa đổi, từ đó tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho khu vực kinh tế tập thể, HTX.

Đồng chí Lê Hải Bình, Ủy viên Dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương nhấn mạnh: Trong những năm qua, phát triển KTTT, HTX luôn là chủ trương lớn, được Đảng và Nhà nước quan tâm, chú trọng. Công tác tuyên truyền cần nhận thức đúng, đầy đủ về bản chất, vị trí, vai trò và tầm quan trọng của kinh tế tập thể trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đồng thời, phổ biến, phân tích, làm rõ các cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ kinh tế tập thể, tuyên truyền về vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội – nghề nghiệp, đặc biệt là vai trò nòng cốt thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam.

Theo đồng chí Bùi Trường Giang, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội đồng lý luận Trung ương, phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của kinh tế tập thể là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị. Cấp ủy đảng, chính quyền các cấp trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, coi đây là nhiêm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên. Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, Liên minh HTX và các tổ chức đại diện phối hợp chặt chẽ trong việc tuyên truyền, vận động quần chúng tham gia phát triển KTTT.

Tuy nhiên, theo đánh giá của đồng chí Bùi Trường Giang về những vấn đề về lý luận, thực tiễn đặt ra hiện nay về phát triển kinh tế tập thể đó là chưa tạo bước chuyển biến căn bản trong nhận thức và tư duy lý luận về kinh tế thị trường (KTTT), còn có những điểm chưa thống nhất, nội dung chưa rõ, chưa thấy được tính quy luật chung và tính đặc thù của sự hình thành, phát triển KTTT ở nước ta trong thời kỳ mới. Các điều kiện cần và đủ để phát triển kinh tế tập thể, kinh tế HTX kiểu mới bền vững, hiệu quả chưa được bảo đảm đồng bộ.

Môi trường thể chế, chính sách chưa đủ mạnh, chưa mang tính đột phá để thúc đẩy phát triển KTTT; chính sách hỗ trợ, ưu đãi về phát triển HTX được ban hành nhiều nhưng tính khả thi thấp, thiếu nguồn lực triển khai, hiệu lực thi hành thấp, tổ chức thực hiện thiếu đồng bộ.

Sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, công tác quản lý nhà nước các cấp về KTTT, mà nòng cốt là HTX chưa thực sự thường xuyên, thiếu tập trung, thống nhất; chưa phát huy đầy đủ, hiệu quả vị trí, vai trò của hệ thống chính trị, nhất là hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tổ chức chính trị - xã hội, Hội Nông dân Việt Nam, Liên minh HTX Việt Nam trong thúc đẩy phong trào HTX, phát triển KTTT, kinh tế hợp tác.

Đồng chí Nguyễn Khắc Lịch, Cục trưởng Cục chuyển đối số Quốc gia, Bộ Thông tin và Truyền thông đưa ra một số khuyến nghị về chính sách thúc đẩy chuyển đối số trong khu vực KTTT, HTX như hỗ trợ giải quyết vấn đề thiếu vốn trong quá trình thực hiện chuyển đổi số và ứng dụng CNTT của các HTX; hỗ trợ về hạ tầng thiết bị cơ bản phục vụ chuyển đổi số và ứng dụng CNTT; hỗ trợ HTX sử dụng một số nền tảng ứng dụng chuyển đổi số. Nhận thức về sự cần thiết, cấp bách phải ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số trong khu vực KTTT, HTX tương đối cao, tuy nhiên mức độ ứng dụng trong thực tế còn thấp.

Về vấn đề phục hồi và phát triển của KTTT, HTX năm 2022, đồng chí Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đề xuất Ban hành Luật HTX (sửa đổi) trên cơ sở Nghị quyết số 20-NQ/TƯ, ban hành Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế tập thể, HTX theo chủ trương của Nghị quyết số 20-NQ/TƯ; rà soát, bổ sung các cơ chế, chính sách thúc đẩy liên kết, hợp tác giữa HTX, THT với các doanh nghiệp theo chuỗi giá trị. Bên cạnh đó, đẩy mạnh tuyên truyền Nghị quyết số 20-NQ/TƯ ngày 16/6/2022 về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới; ban hành và tổ chức thực hiện Nghị quyết tại các địa phương; thực hiện có hiệu quả các giải pháp phục hồi và phát triển kinh tế tập thể, HTX; tiến hành đánh giá, phân loại HTX hoạt động hiệu quả, trung bình, yếu kém để có biện pháp giải quyết khó khăn, vướng mắc; hỗ trợ, tư vấn cụ thể cho từng loại hình HTX thực hiện tái cơ cấu sản xuất, kinh doanh.

Phát triển KTTT năng động, hiệu quả, bền vững, cùng với kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân với nhiều mô hình hợp tác, liên kết trên cơ sở tôn trọng bản chất, giá trị và nguyên tắc của kinh tế tập thể, thu hút ngày càng nhiều nông dân, hộ gia đình, cá nhân và tổ chức tham gia; góp phần nâng cao thu nhập và chất lượng cuộc sống của các thành viên, hộ gia đình, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, thúc đẩy phát triển nhanh, bền vững đất nước, bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Theo báo cáo của Liên minh HTX Việt Nam, ước đến 31/12/2022, cả nước có 29.021 HTX, trong đó: 19.384 HTX nông nghiệp chiếm 66,8%; 8.456 HTX phi nông nghiệp, chiếm 29,1%; 1.181 Quỹ tín dụng nhân dân, chiếm 4,1%; Các HTX thu hút 6,94 triệu thành viên là hộ gia đình, chủ yếu ở địa bàn nông thôn (tăng 22.466 thành viên so với năm 2021) và 2,6 triệu lao động (tăng 71.000 lao động so với năm 2021). Tổng số vốn điều lệ đạt 54,15 nghìn tỷ đồng, bình quân 1,86 tỷ đồng/HTX; tổng giá trị tài sản đạt 187,75 nghìn tỷ đồng, bình quân 6,5 tỷ đồng/HTX, tăng 8,7% so với năm 2021.

Tỷ trọng lúa, gạo, hồ tiêu và rau quả do các HTX, LHHTX, THT và các thành viên sản xuất chiếm khoảng 70% tổng sản lượng của cả nước; tỷ trọng các nông sản khác và thủy sản chiếm 25% - 30%; tỷ trọng sản xuất sản phẩm OCOP chiếm 45%; tỷ trọng dịch vụ vận tải hành khách và hàng hóa chiếm 29%; tỷ trọng doanh số bán lẻ hàng hóa tiêu dùng thiết yếu chiếm 28%; tỷ trọng dư nợ tín dụng ở địa bàn nông thôn chiếm 14%; các HTX nông nghiệp vùng biên giới, HTX đánh bắt hải sản góp phần tích cực vào bảo vệ chủ quyền của đất nước.

Về cơ cấu tổ hợp tác, cả nước có 123.241 tổ hợp tác, thu hút 1,8 triệu thành viên là hộ gia đình; doanh thu bình quân của 1 tổ hợp tác là 294,8 triệu đồng/năm. Về Liên hiệp HTX, cả nước có 125 LHHTX, thu hút 750 hành viên, tạo việc làm cho 39.750 lao dộng, doanh thu bình quân 01 LHHTX là 258 tỷ đồng/năm, lãi bình quân 8,9 tỷ đồng/năm.

Hoạt động sản xuất, kinh doanh của HTX, Liên hiệp HTX, tổ hợp tác trên địa bàn cả nước phục hồi và phát triển. HTX nông nghiệp đẩy mạnh sản xuất, liên kết chuỗi giá trị để gia tăng sản lượng, năng suất, giảm chi phí đầu vào, hợp đồng tiêu thụ sản phẩm. Các HTX, Liên hiệp HTX, tổ hợp tác tăng về số lượng và giá trị các dịch vụ cung ứng cho thành viên, tạo việc làm cho thành viên và người lao động, đóng góp tích cực cho xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững. Doanh thu của các HTX tăng bình quân khoảng 5,6% so với năm 2021. Nhiều HTX, Liên hiệp HTX thực hiện chuyển đổi số làm thay đổi phương thức quản trị truyền thống, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động. Kết quả khảo sát của Liên minh HTX cấp tỉnh có tới 83,5% số HTX được khảo sát cho rằng việc chuyển đổi số là cần thiết, 18,9% số HTX đã có kế hoạch chuyển đổi số, 68% HTX sử dụng ít nhất một một phương thức bán hàng trực tuyến.

Là tổ chức đại diện của HTX, KHHTX, THT, bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp của thành viên, được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ giữ vai trò nòng cốt và thúc đẩy kinh tế tập thể, HTX, Liên minh HTX Việt Nam đã cùng các cấp, các ngành tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách, bố trí nguồn lực hỗ trợ; hướng dẫn, tư vấn HTX, liên hiệp HTX, tổ hợp tác tiếp cận, thụ hưởng chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Trong thời gian qua, khu vực kinh tế tập thể, HTX phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh. Các HTX, liên hiệp HTX, tổ hợp tác và các thành viên sản xuất và cung ứng thị trường trong nước và xuất khẩu vưới khối lượng và giá trị khá lớn sản phẩm nông sản, OCOP, dịch vụ vận tải, tính dụng, thương mại.

Tuy nhiên, sự phục hồi và phát triển của HTX, Liên hiệp HTX, tổ hợp tác ở các địa phương chưa đồng đều, thậm chí một số HTX bị thua lỗ, giảm sản lượng, quy mô, nhiều HTX chưa xây dựng được phương án sản xuất, kinh doanh khả thi, chưa chú trọng xây dựng liên kết chuỗi giá trị, vẫn còn có sản phẩm chưa đạt chất lượng, chưa truy suất được nguồn gốc, sản xuất của một số HTX vẫn còn nhỏ lẻ, chưa gắn được với thị trường, thiếu đội ngũ nhân lực quản trị và lao động đã qua đào tạo, thiếu vốn sản xuất, kinh doanh, khó tiếp cận nguồn vốn vay của các tổ chức tín dụng.
Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đặt mục tiêu phấn đấu năm 2023, thành lập mới ít nhất 3.000 tổ hợp tác, 2.000 HTX, 20 Liên hiệp HTX. Tổng số HTX hoạt động hiệu quả trên 60%, tỷ trọng HTX liên kết chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị đạt ít nhất 25% tổng số HTX. Thu nhập bình quân của người lao động trong HTX tăng từ 10% trở lên so với năm 2022.