Hà Giang: Giảm nghèo bền vững gắn với gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc

Đời sống nâng cao

Dân tộc Cờ Lao là một trong 14 dân tộc có khó khăn đặc thù, sinh sống ở chân dải Tây Côn Lĩnh, thuộc địa phận xã Túng Sán, huyện Hoàng Su Phì với 220 hộ, 1.070 nhân khẩu. Trước đây, do đặc thù về địa hình, tập quán canh tác, chăn nuôi... nên đời sống của đồng bào chưa có nhiều chuyển biến tích cực.

Những năm gần đây, nhờ nguồn lực hỗ trợ từ các Chương trình MTQG mà đời sống văn hoá, tinh thần, kinh tế của người Cờ Lao trên địa bàn xã có nhiều khởi sắc.

Thuộc diện hộ nghèo nhiều năm của thôn 2-Phìn Sư, xã Túng Sán, tháng 11/2024, gia đình anh Cáo Diu Páo được hỗ trợ kinh phí mua 3 con trâu từ nguồn vốn Chương trình MTQG để phát triển kinh tế.

Anh Páo cho biết: “Gia đình tôi có 5 người, nguồn thu nhập chính là làm nương, cháu út của gia đình thường xuyên đau ốm, phải điều trị hằng tháng tại bệnh viện nên hoàn cảnh của gia đình rất khó khăn. Được Nhà nước hỗ trợ trâu để chăn nuôi phát triển kinh tế, gia đình tôi rất mừng. Tôi hy vọng khi chăm sóc tốt, đúng kỹ thuật, trâu sẽ phát triển thành đàn, tạo cho gia đình nguồn thu nhập ổn định”.

Cũng từ nguồn vốn của Chương trình, cuối năm 2024, Nhóm cộng đồng bảo tồn nghề thêu thổ cẩm và may trang phục truyền thống dân tộc Cờ Lao, thôn Tà Chải được thành lập, với 12 thành viên. Được đầu tư máy móc, trang thiết bị và cùng với thay đổi trong quản lý và làm việc khoa học, các thành viên của nhóm đã hoàn thiện đơn hàng đầu tiên của mình vào đầu tháng 3 vừa rồi mang lại thu nhập bình quân từ 3-5 triệu đồng/ tháng cho các xã viên.

Cùng với các dân tộc Pu Péo, Bố Y, Cờ Lao, Lô Lô, Pà Thẻn cũng là một trong dân tộc có khó khăn đặc thù trên địa bàn huyện Quang Bình. Tại thôn Đồng Tiến, xã Yên Thành hiện nay có 65 hộ, với hơn 400 nhân khẩu là đồng bào dân tộc Pà Thẻn. Việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc Pà Thẻn được chính quyền địa phương đặc biệt quan tâm.

Năm 2023 từ nguồn vốn của Chương trình MTQG, HTX dệt thổ cẩm Pà Thẻn thôn Đồng Tiến, xã Yên Thành được thành lập. Tới nay HTX luôn duy trì hơn 60 xã viên và đã dạy nghề cho hàng chục con em tại địa phương.

Ông Hủng Văn Sứ, người có uy tín, Tổ trưởng HTX dệt thổ cẩm của thôn Đồng Tiến chia sẻ: “Việc mưu sinh để lo toan cuộc sống là lẽ đương nhiên, thế nhưng vừa có thể đảm bảo được cuộc sống, vừa có thể gìn giữ văn hóa cha ông thì do nhận thức của mọi người và nếu làm được điều đó là vô cùng quý giá! Có Nhà nước, có địa phương giúp sức để chúng tôi mở HTX dệt, từ đó giữ gìn và phát triển bản sắc văn hóa dân tộc Pà Thẻn, chúng tôi vô cùng biết ơn và thường xuyên động viên nhau cùng gắng sức để làm...”.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Hà Giang, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều toàn tỉnh năm 2024 giảm 6,26%, tương đương với 11.710 hộ nghèo và cận nghèo (giảm từ 42,61% cuối năm 2023 xuống còn 36,35% cuối năm 2024), vượt chỉ tiêu tỉnh và T.Ư giao. Năm 2025, toàn tỉnh phấn đấu tiếp tục giảm tỷ lệ hộ nghèo đa chiều 4,7%, tương ứng giảm 8.493 hộ nghèo và cận nghèo; trong đó, 7 huyện nghèo giảm từ 6% trở lên/năm; phấn đấu 2/7 huyện nghèo tỷ lệ hộ nghèo đa chiều còn dưới 40%, thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn, hạn chế thấp nhất tình trạng tái nghèo và phát sinh nghèo mới.

Nguồn lực đầu tư lớn, mục tiêu rõ ràng

Theo Báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Hà Giang, căn cứ nguồn vốn Trung ương giao, các văn bản quy định, hướng dẫn thực hiện Chương trình, UBND các huyện trên địa bàn tỉnh đã tổ chức triển khai thực hiện nội dung của Chương trình. Theo đó, tổng nguồn vốn đã thực hiện là 500.741/718.736 triệu đồng, đạt 73,5% kế hoạch.

Từ nguồn vốn trên, trong giai đoạn I của Chương trình MTQG, tỉnh Hà Giang đã đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng tại các thôn tập trung đông đồng bào DTTS có khó khăn đặc thù với: 69 công trình đường giao thông; 05 công trình điện sản xuất, sinh hoạt; 29 công trình thủy lợi; 07 công trình chống sạt lở; 29 công trình văn hóa, giáo dục.

Về hỗ trợ sinh kế, ghi nhận trên địa bàn toàn tỉnh có 1.761 hộ gia đình thuộc các dân tộc có khó khăn đặc thù đã được hỗ trợ giống, chuồng trại, một số vật tư đầu vào để chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi có giá trị kinh tế cao; hỗ trợ vắc xin tiêm phòng các dịch bệnh nguy hiểm cho gia súc, gia cầm.

Đồng thời, có 37 lớp hỗ trợ nâng cao kiến thức, trình độ năng lực sản xuất, tổ chức lớp tập huấn cho các hộ gia đình về kiến thức sản xuất tại thôn, bản và học tập trao đổi kinh nghiệm cho cộng đồng đã được mở.

Tỉnh Hà Giang đã xây dựng 42 mô hình, tổ hợp tác liên kết theo chuỗi sản xuất tiêu thụ sản phẩm và các hoạt động phát triển sản xuất khác do cộng đồng đề xuất phù hợp với phong tục, tập quán, nhu cầu của cộng đồng.

Về việc bảo tồn văn hóa, tỉnh Hà Giang đã tổ chức 04 lớp học tiếng dân tộc theo hình thức truyền khẩu, lớp học truyền dạy văn hóa truyền thống tiêu biểu của các dân tộc tại thôn, bản; Khôi phục và bảo tồn 13 nhạc cụ/ trang phục/ nghề truyền thống tiêu biểu; Phục dựng, bảo tồn 13 lễ hội của các DTTS có khó khăn đặc thù; Cấp trang thiết bị cho 23 nhà sinh hoạt cộng đồng phù hợp với văn hóa truyền thống của từng dân tộc; Thành lập và duy trì hoạt động 32 đội văn nghệ thôn, bản; Tổ chức 04 hội nghị, hội thảo, tọa đàm giao lưu văn hóa.

Vấn đề hỗ trợ bảo vệ và phát triển các DTTS có khó khăn đặc thù cũng được tỉnh Hà Giang quan tâm thực hiện thông qua việc hỗ trợ 71 bà mẹ mang thai; hỗ trợ 524 trẻ em dưới 05 tuổi thuộc các dân tộc có khó khăn đặc thù.

Hà Giang - vùng đất địa đầu Tổ quốc với 19 dân tộc anh em cùng sinh sống, đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ nhờ Chương trình MTQG  giảm nghèo bền vững. Chương trình không chỉ mang lại nguồn lực đầu tư lớn mà còn tạo động lực bền vững giúp đồng bào vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống và giữ gìn bản sắc văn hóa.