Điểm tựa vững chắc của đồng bào nơi tuyến đầu Tổ quốc

Từ trăn trở về tình hình an ninh trật tự…

Nói đến Mèo Vạc, mọi người thường liên tưởng đến Mã Pí Lèng - một trong tứ đại đỉnh đèo của Việt Nam, đến con đường Hạnh phúc với sức người vượt bể đá nghìn năm của hàng vạn thanh niên xung phong, đến dòng sông Nho Quế với hẻm vực Tu Sản cao nhất của Đông Nam Á. Mèo Vạc còn được nhớ đến với chuyện tình Khau Vai huyền thoại hay kho tàng văn hóa phong phú, đậm đà bản sắc của các dân tộc Mông, Lô Lô, Giáy, Dao…, gắn với đó là những phong tục, lễ hội truyền thống cùng nhiều làn điệu dân ca, dân vũ, những bộ trang phục đa sắc màu, kiến trúc độc đáo, ẩm thực đặc trưng của huyện vùng cao xa nhất của Hà Giang. Nơi đây còn đặc trưng bởi vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng trong tuyến phòng thủ biên giới phía Bắc của tỉnh với chiều dài đường biên giới 41,935 km, tiếp giáp hai huyện Phú Ninh, tỉnh Vân Nam và huyện Nà Pô, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc.

Nhưng Mèo Vạc không chỉ có thế! Ở huyện vùng biên này, địa hình núi đá hiểm trở, thời tiết khí hậu khắc nghiệt, diện tích đất canh tác ít, khan hiếm nước sinh hoạt, hơn thế nữa, giao thông đi lại khó khăn, điều kiện kinh tế - xã hội chưa phát triển, đời sống của người dân còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí chưa cao, đâu đó vẫn tồn tại một số tập quán lạc hậu từ lâu đời.

Chính những điều đó đã dẫn đến tình hình an ninh trật tự trên địa bàn còn tiềm ẩn nhiều vấn đề phức tạp, chưa được giải quyết dứt điểm như: Nạn tảo hôn, tự tử, bạo lực gia đình; phụ nữ, trẻ em tự ý bỏ đi khỏi địa phương; các mâu thuẫn, tranh chấp nhỏ phát sinh trong đời sống sinh hoạt của người dân diễn ra khá phổ biến; tình trạng công dân tự ý tìm cách vượt biên trái phép; tội hiếp dâm, giao cấu với người chưa thành niên; tội phạm mua bán người, buôn lậu; mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy, bắt giữ người trái pháp luật; trộm cắp, cưỡng đoạt tài sản còn xảy ra… Phần lớn nhiều vụ việc do nguyên nhân từ sự thiếu hiểu biết pháp luật của người dân.

Khó khăn lớn nhất với Mèo Vạc còn là điều kiện về cơ sở vật chất và trình độ đội ngũ cán bộ tại cơ sở chưa cao. Trong khi đó, công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho người dân chưa thật sự hiệu quả; phạm vi, nội dung tuyên truyền còn đơn điệu, chưa phù hợp với nhận thức của người dân. Cán bộ làm công tác tuyên truyền còn hạn chế về năng lực chuyên môn, kỹ năng, đặc biệt là bất đồng về ngôn ngữ. Công tác hòa giải cơ sở, tiếp công dân có nơi, có lúc còn lúng túng, chưa thường xuyên; cán bộ làm công tác hòa giải chưa đủ sức thuyết phục để kịp thời giải quyết dứt điểm các vấn đề ngay tại cơ sở. Công tác hướng dẫn quần chúng nhân dân thực hiện các quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo chưa thực sự hiệu quả nên vẫn còn tình trạng đơn thư gửi sai cơ quan thẩm quyền, vượt cấp.

Xuất phát từ thực trạng đó, Đảng bộ huyện Mèo Vạc xác định việc đảm bảo an ninh trật tự là nhiệm vụ rất quan trọng. Quán triệt sâu sắc Nghị quyết số 12 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh xây dựng lực lượng Công an nhân dân thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, với tinh thần "bộ tinh, tỉnh mạnh, huyện toàn diện, xã bám cơ sở", Ban Thường vụ Huyện ủy luôn trăn trở, nghiên cứu để chỉ đạo Đảng ủy Công an huyện quan tâm đến lực lượng công an xã.

Với đặc thù địa bàn miền núi, cuộc sống người dân còn gặp nhiều khó khăn, Ban Thường vụ Huyện ủy cho chủ trương giao Ủy ban nhân dân huyện xây dựng Đề án "Phát huy vai trò của Công an xã trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải cơ sở và tiếp công dân trên địa bàn huyện Mèo Vạc giai đoạn 2021 - 2025". Mục tiêu cốt lõi của Đề án là lực lượng công an chính quy về xã sẽ trực tiếp tham mưu cho cấp ủy tại cơ sở để thực hiện hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải cơ sở và tiếp công dân.

Quyết tâm bám, nắm từng địa bàn

Thực hiện chủ trương đưa công an chính quy về cơ sở, mỗi xã của huyện Mèo Vạc đã được bố trí ít nhất 5 đồng chí công an chính quy, được đào tạo bài bản về chuyên môn nghiệp vụ.

Mới đây nhất, năm 2022, tại xã Giàng Chu Phìn, lực lượng công an xã qua nắm tình hình phát hiện vụ việc mâu thuẫn, tranh chấp đất đai tại thôn Tìa Cua Si giữa anh Vàng Mí Chả, sinh năm 1988 và anh Vàng Mí Nô, sinh năm 1983 là hai chú cháu trong gia đình. Các anh đã đến giải thích pháp luật bằng tiếng dân tộc, ăn ở cùng gia đình, mời người có uy tín trong dòng họ đến giúp cùng trao đổi.

Với sự kiên trì của các anh, mâu thuẫn kéo dài từ nhiều năm đã được giải quyết. Đặc biệt, trong quá trình làm việc, nắm bắt hoàn cảnh gia đình anh Vàng Mí Chả khó khăn về nhà ở, diện tích đất chật, hẹp, nhà chỉ dựng tạm, công an xã Giàng Chu Phìn đã vận động, kêu gọi các cá nhân, tổ chức giúp đỡ xây dựng được 01 căn nhà cấp 4 kiên cố, giúp gia đình anh Chả yên tâm lao động sản xuất.

Thời gian qua, nhiều vụ việc tương tự cũng đã được lực lượng công an xã, thị trấn huyện Mèo Vạc kiên trì bám nắm, giải quyết, không để mâu thuẫn nhỏ thành những vi phạm, đồng thời hỗ trợ giúp đỡ người dân vượt qua mọi khó khăn.

Chưa hết, hình ảnh các chiến sĩ công an chong đèn buổi tối cùng người dân làm căn cước công dân tại bản, các anh tự tay nấu mì tôm mời bà con cùng ăn khi đến làm căn cước công dân ngoài giờ, hay việc hỗ trợ người dân tại các chợ phiên, hoặc trèo lên nóc nhà, đỉnh núi để làm định danh công dân hộ người dân là những hình ảnh không hiếm gặp tại huyện Mèo Vạc trong thời kỳ cao điểm. Trong thời gian dịch bệnh COVID-19 bùng phát, công an các xã, thị trấn ngày đêm trực hỗ trợ người dân, rà từng nhà đưa đón người dân đi tiêm phòng dịch. Hay như thời điểm đầu năm học mới, các anh cùng với cấp ủy chính quyền kiên trì rà soát từng nhà, không để trẻ em nào trên địa bàn không được đi học… 

Đó là những minh chứng sống động cho thấy hiệu quả bước đầu của Đề án “Phát huy vai trò của Công an xã trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải cơ sở và tiếp công dân trên địa bàn huyện Mèo Vạc giai đoạn 2021 - 2025”. Dưới sự chỉ đạo trực tiếp, toàn diện của Đảng ủy, lãnh đạo Công an huyện cũng như của cấp ủy, chính quyền địa phương, Công an các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Mèo Vạc đã tiến hành họp, phân công nhiệm vụ và trực tiếp xuống từng địa bàn, nắm tâm tư, nguyện vọng của bà con để tham mưu, giải quyết các vụ việc xảy ra tại cơ sở. Với sự nỗ lực vươn lên hoàn thiện về kiến thức, kỹ năng của lực lượng công an xã cùng quyết tâm thực hiện hiệu quả nhiệm vụ, từng địa bàn được bám sát, nắm chắc, công tác nghiệp vụ được củng cố, công tác tham mưu trong phòng ngừa xã hội được triển khai hiệu quả.

… Đổi thay ở vùng đất khó

Ngay sau khi Đề án được ban hành, Ban Thường vụ Huyện ủy chỉ đạo Ban Thường vụ Đảng ủy các xã, Đảng ủy Công an huyện phối hợp chặt chẽ để củng cố vững chắc các chi bộ công an tại xã, cử cán bộ tham gia dự họp các cuộc họp chi bộ, tổ chức tập huấn về công tác đảng cho lực lượng công an chính quy về xã.

Công an huyện Mèo Vạc nhanh chóng và quyết liệt bắt tay vào cuộc. Trước hết, để củng cố lực lượng vững chắc, Công an huyện chủ động trong công tác bồi dưỡng công an chính quy đang công tác tại xã bằng mọi hình thức như: Tổ chức lớp đào tạo tiếng Mông; phối hợp với Phòng Tư pháp huyện, Phòng Thanh tra huyện tổ chức tập huấn tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, kỹ năng hòa giải cơ sở, một số vấn đề trong công tác tiếp công dân; phối hợp với Trường Cao đẳng ANND I tổ chức tập huấn kỹ năng nghiệp vụ. Song song với đó, Công an huyện xây dựng bộ tài liệu tuyên truyền về công tác phòng, chống tội phạm mua bán người cho Công an các xã, thị trấn; xây dựng cẩm nang hướng dẫn Công an các xã, thị trấn trong công tác tiếp nhận, xử lý tin báo, tố giác tội phạm.

Công tác phối hợp, chỉ đạo được triển khai thường xuyên. Đảng ủy Công an huyện thường xuyên chỉ đạo lực lượng Công an xã bám sát địa bàn, nắm chắc tình hình để kịp thời xử lý tình huống, thường xuyên giao ban, giao nhiệm vụ cho các đồng chí lãnh đạo công an xã, chủ động phối hợp với Đảng ủy các xã, thị trấn để phối hợp trong công tác quản lý cán bộ, cơ chế chỉ đạo điều hành lực lượng công an tại xã, thị trấn. Chỉ đạo Đoàn thanh niên Công an huyện thành lập Câu lạc bộ tuyên truyền pháp luật của Đoàn thanh niên, phối hợp với Công an các xã, thị trấn tổ chức tuyên truyền pháp luật theo nội dung kế hoạch đã đề ra. Đồng thời chỉ đạo lực lượng công an xã phát huy vai trò của đội ngũ người có uy tín, trưởng dòng họ trong công tác tuyên truyền vận động, duy trì hoạt động đối với 47 mô hình tự quản về an ninh trật tự với 300 thành viên; 199 tổ hòa giải cơ sở với 1.260 thành viên; 06 mô hình Dòng họ tự quản về an ninh trật tự gắn với bài trừ hủ tục lạc hậu, xây dựng nếp sống văn hóa tốt đẹp.

Công tác tại địa bàn với số đông là người dân tộc thiểu số như Mèo Vạc, ngoài việc phải trau dồi về kiến thức và nghiệp vụ, quá trình tác nghiệp đòi hỏi mỗi cán bộ công an xã phải có những kỹ năng và thật sự thấu hiểu tâm tư của người dân để tuyên truyền, thuyết phục hiệu quả. Vượt qua những khó khăn về cơ sở vật chất, điều kiện sinh hoạt, lực lượng công an xã đã tích cực bám địa bàn, bám dân, triển khai toàn diện các nội dung công tác một cách bài bản, tạo nên sự đổi mới về công tác bảo đảm an ninh trật tự ở cơ sở.

Các chiến sĩ công an hướng dẫn người dân làm căn cước công dân. (Ảnh: Hà Linh)

Đến nay, sau 3 năm thực hiện chủ trương đưa lực lượng Công an chính quy xuống địa bàn, có thể thấy rõ những thay đổi tích cực về tình hình an ninh trật tự tại huyện miền núi Mèo Vạc. Năm 2022, phạm pháp hình sự trên địa bàn được kéo giảm 52,8% (xảy ra 25 vụ/38 đối tượng, giảm 28 vụ/41 đối tượng), 08/18 xã không xảy ra vụ việc vi phạm pháp luật đến mức khởi tố hình sự. Từ khi thực hiện Đề án đến hết 2023, 100% các thôn, tổ dân phố đã được lực lượng Công an xã, thị trấn tổ chức tuyên truyền về các quy định của pháp luật về an ninh, trật tự liên quan trực tiếp đến quyền, nghĩa vụ của công dân, 100% số đối tượng tái hòa nhập cộng đồng được thường xuyên gặp gỡ trao đổi không xảy ra tình trạng tái phạm tội, phạm tội mới; số vụ tự tử được kéo giảm, 162/167 vụ việc được công an xã phát hiện, tham mưu hòa giải thành công, 188 hộ theo tà đạo quy lại tín ngưỡng truyền thống....

Ghi nhận, đánh giá cao cách làm của huyện Mèo Vạc trong công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, hòa giải cơ sở và tiếp công dân trên địa bàn, đồng chí Dương Thanh Bình, Phó Giám đốc Công an tỉnh Hà Giang nhận định: Nhờ làm tốt công tác nắm tình hình, vận dụng mềm dẻo giữa các yếu tố luật pháp và phong tục, phù hợp với đặc điểm tâm lý của người dân, Công an các xã, thị trấn đã tham mưu cho chính quyền và các ngành chức năng giải quyết dứt điểm, hiệu quả các vụ việc xảy ra trên địa bàn. Các đồng chí đã trở thành nòng cốt trong việc đảm bảo an ninh trật tự, xây dựng thế trận an ninh vững chắc ngay từ cơ sở. Kết quả đó có được là nhờ sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của cấp ủy, chính quyền địa phương.

Trên cơ sở những kết quả đạt được, thời gian tới Công an huyện Mèo Vạc tiếp tục phát huy vai trò tham mưu cho Huyện ủy, UBND huyện trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, cấp ủy, chính quyền, Công an các xã, thị trấn đổi mới nội dung, hình thức phổ biến giáo dục pháp luật ở cơ sở theo hướng lấy người dân làm trung tâm, bảo đảm công tác phổ biến giáo dục pháp luật toàn diện, rộng khắp, góp phần đắc lực phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương và đem lại cuộc sống bình yên, hạnh phúc cho nhân dân.

Đến với Mèo Vạc ngày nay, người dân đã hiểu và tích cực phối hợp, giúp đỡ để lực lượng Công an xã hoàn thành tốt các nhiệm vụ. Diện mạo Mèo Vạc đang đổi thay từng ngày, bà con yên tâm lao động sản xuất, phát triển kinh tế… cùng đoàn kết giữ vững biên cương. Có được kết quả tích cực đó là nhờ sự đóng góp không nhỏ của lực lượng Công an nói chung, lực lượng Công an xã nói riêng trong công tác bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Điều này càng cho thấy chủ trương đúng đắn của Bộ Chính trị, Bộ Công an khi đưa lực lượng Công an chính quy về địa bàn xã, thị trấn. Nhưng đáng trân trọng hơn cả là những việc làm, hành động của các anh giờ đây đã được ghi dấu ấn trong lòng dân, được nhân dân tin yêu và vì nhân dân phục vụ!

Ngọc Hà - Hoàng Quyên - Hà Linh